Rik Van Cauwelaert over zijn engagement bij de Voedselbanken

“Vrijwilligerswerk houdt me met de voeten op de grond”

De meeste mensen kennen Rik Van Cauwelaert als journalist, columnist en scherp observator van de Belgische politiek. Minder bekend is dat hij sinds drie jaar vrijwilliger is bij tWinkeltje, het voedselverdeelpunt voor het Pajottenland in Gooik. Tussen stapels brood, koelcellen en bestelwagens staat hij letterlijk in de realiteit van de stille armoede in Vlaanderen.

We ontmoeten Rik in zijn huis in Roosdaal, tussen de boeken en met zicht op de bomen. Een ideale plek om te genieten van een rustig pensioen na een intense carrière, maar zo ziet hij het zelf niet. “Ik dacht altijd: zodra ik met pensioen ga, wil ik me ergens voor inzetten”, vertelt hij over zijn engagement. “Tijdens mijn carrière was daar geen tijd voor. Maar ik zocht wel iets nuttigs, iets waarvan je meteen resultaat ziet. Via een vriend kwam ik terecht bij een nieuw voedselbankinitiatief. Ze zochten vrijwilligers, en ik zei spontaan: reken maar op mij. Zonder te weten wat ik precies ging doen.”

Wat begon als een sprong in het onbekende, groeide al snel uit tot een vast ritme. Tot drie keer per week stapt Van Cauwelaert in de wagen om voeding op te halen bij bakkers, supermarkten en kruideniers. Hij helpt daarnaast om de broden te snijden en het voedsel te sorteren, en is regelmatig ook aanwezig bij de verdeling op dinsdag. “Het eerste jaar hebben we veertien ton voedsel verzet. Veertien ton! Dat zet je wel aan het denken.”

Hoe ervaart u dat vrijwilligerswerk, na drie jaar in het team?

“Het is enorm motiverend. Je voelt het enthousiasme van de andere vrijwilligers. Tegelijk zie je het aantal mensen dat hulp nodig heeft alleen maar toenemen. Vandaag doen er in België meer dan een half miljoen mensen  beroep op voedselhulp. Dat cijfer is onthutsend. Je denkt vaak: in een welvarend land als het onze zou dat toch niet mogen? En toch gebeurt het.

De hulp die het voedselverdeelpunt biedt is tastbaar, maar ook discreet. Cliënten komen via het OCMW terecht bij tWinkeltje, en betalen een symbolische bijdrage van 1 of 2 euro. Die bijdrage is belangrijk, want zo behouden ze hun waardigheid. We willen hen het gevoel geven dat ze klanten zijn, geen bedelaars.”

Wat raakt u het meest in dit engagement?

Hij denkt even na. “De kinderen. Tijdens de vakantie zie je er veel langskomen. Het plezier in hun ogen als ze een pak cornflakes, een stuk speelgoed of een pot choco krijgen, doet echt deugd. Dat zijn kleine dingen, maar voor hen maken ze echt een verschil.”

Zijn er situaties die u in het bijzonder hebben aangegrepen? 

“Meerdere. Ik herinner me bijvoorbeeld een getuigenis tijdens een radiouitzending in Aalst, op de Dag van de Armoede. Een OCMW-medewerker vertelde over kinderen die ondervoed bleken omdat hun ouders twee Deense doggen te eten gaven, terwijl ze nauwelijks hun kroost konden voeden. Uiteindelijk werden die kinderen opgenomen in de zorg, de honden in een asiel. Dat soort schrijnende situaties zie je niet in het dagelijkse straatbeeld. Maar ze bestaan. En dan denk ik: hadden die mensen een voedselbank in de buurt gehad, misschien waren die kinderen beter geholpen.”

Waarom is het volgens u belangrijk dat meer mensen zich engageren?

“Omdat vrijwilligerswerk gezond is voor de samenleving. Het doorbreekt de onverschilligheid die we voelen wanneer we aanhoudend ellende op televisie zien. Het maakt ons minder empathisch, meer op onszelf. 

Als vrijwilligers werk je samen, je herstelt de sociale samenhang, je leert je buren weer kennen. En je beseft dat tegenslag iedereen kan overkomen. Vrijwilligerswerk biedt mensen in nood een brug om weer recht te krabbelen.”

En wat levert het u persoonlijk op?

“Samenhang, kameraadschap, betekenis. Het is direct en concreet: je voelt dat je een verschil maakt. Na een leven vol debatten, columns en analyses, doet het deugd om iets te doen dat niet om woorden draait, maar om brood en melk. Het houdt me nederig. Het herinnert me eraan dat een samenleving niet enkel bestaat uit beleidsplannen en cijfers, maar vooral uit mensen die elkaar dragen.”

Bent u hoopvol, ondanks de toename van armoede?

“Jawel. Zolang er mensen zijn die belangeloos hun tijd geven, is er hoop. Ik zie hier mensen die alles bereikt hebben in hun carrière, maar toch elke week weer klaarstaan. Dat is de essentie: geen cynisme, wel respect. Dat geeft me  vertrouwen. Vrijwilligers tonen dat een samenleving niet enkel draait rond individueel succes, maar om gedeelde verantwoordelijkheid. Daarin ligt de toekomst.”

Vandaag zijn er bijna 700 lokale voedselverdeelpunten in België. Sluit je aan en maak mee het verschil in jouw buurt. Wij helpen je op weg! 

terug naar overzicht